Türkiye ve dünya ekonomisi, makroekonomik göstergeler, ekonomi haberleri ve analizler
Almanya'da ZEW beklenti endeksi Mayıs ayındaki 25,2 seviyesinden 47,5'e yükselerek beklentileri aştı. ZEW Başkanı Achim Wambach, bu artışın yeni hükümetin mali politika önlemleri ve Avrupa Merkez Bankası'nın faiz indirimleriyle birlikte yaklaşık üç yıldır süren ekonomik durgunluğun sona erebileceği değerlendirmesini güçlendirdiğini belirtti.
Tayvan, Çinli çip üreticileri Huawei ve SMIC'e kilit yarı iletken teknolojileri ihracatını yasakladı. Bu karar, ABD'nin benzeri kısıtlamalarına paralel olup, iki şirketin gelişmiş çip üretimindeki ilerlemelerine karşı atılmış bir adım olarak görülüyor. Yasak, Tayvan Ekonomik İşler Bakanlığı tarafından duyuruldu.
Orta Doğu'daki jeopolitik gerilimler, ABD-Çin ticaret gelişmeleri ve makroekonomik veriler, emtia piyasalarında güvenli liman talebini artırırken, petrol fiyatlarında yükselişe, değerli metallerde karışık seyre ve tarım emtialarında bölgesel farklılıklara neden oldu. Yatırımcılar Fed'in faiz kararına odaklandı.
Petrol fiyatları, İsrail ve İran arasındaki artan gerilimlerin Orta Doğu'da arz kesintisi endişelerini tetiklemesiyle Pazartesi günü yükseldi. İsrail'in İran'daki enerji tesislerini hedef alması ve Hürmüz Boğazı'nın kapanma riskinin uluslararası petrol fiyatlarını varil başına 130 dolara kadar çıkarabileceği ve enflasyonu artırabileceği belirtiliyor.
Petrol piyasaları, Orta Doğu'daki artan gerilimler ve İsrail'in İran enerji varlıklarına yönelik saldırıları nedeniyle fiyatlarda daha fazla yükseliş bekliyor. Analistler ve yatırımcılar, son üç yılın en yüksek seviyesine çıkan fiyatların tırmanmaya devam edeceğini öngörüyor.
TBMM'ye sunulan yeni ekonomi paketiyle, vergide adalet ve etkinliğin artırılması, kayıt dışılıkla mücadele edilmesi, indirim ve istisnaların azaltılması, hukuki belirliliği sağlanması amaçlanırken, teklifte vatandaşa ek yük getiren hükümler bulunmuyor.
Dünya Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, gelişmekte olan ekonomilere yönelik uluslararası doğrudan yatırımlar 2023 yılında 435 milyar dolara gerileyerek 2005'ten bu yana en düşük seviyeye indi. Bu düşüşün küresel bir eğilimle örtüştüğü ve kalkınma hedeflerine ulaşmak için politika adımlarının ve küresel işbirliğinin gerektiği vurgulandı.
BIST 100 endeksi haftaya %0,03 düşüşle 9.308,75 puandan başladı. Bankacılık ve holding endeksleri gerilerken, en fazla kazandıran iletişim sektörü oldu. Analistler, yatırımcıların Fed faiz kararlarını ve ekonomik verileri takip ettiğini belirtti.
İngiliz ekonomisinin Nisan ayında beklentilerin üzerinde yüzde 0,3 daralması, İngiltere Merkez Bankası'nın (BoE) politika faizini Ağustos ayında indirme ihtimalini güçlendirdi. Ekonomistler, BoE'nin gelecek haftaki toplantıda faizi sabit tutmasını ancak ekonomik zorlukların artmasıyla ilerleyen aylarda indirime gitmesini bekliyor.
Dünya Bankası Yönetim Kurulu, artan enerji talebini karşılamak ve kalkınma hedeflerine ulaşmak amacıyla nükleer enerjiye destek yasağını kaldırdı. Banka ayrıca, temel kalkınma hedeflerine ulaşmak için elektriğe erişimi artırmanın yollarını ararken doğal gaz arama ve üretimine fon sağlayıp sağlamamayı görüşüyor.
Çin, ABD’li otomobil üreticileri ve imalatçılar için nadir toprak elementleri ihracat lisanslarına altı aylık bir süre getiriyor. Bu adım, ticaret savaşının yeniden alevlenmesi durumunda Pekin’in eline bir koz verirken, Amerikan sanayisi açısından da belirsizlik yaratacak.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, zorlayıcı ticaret politikalarının finansal dengesizlikleri çözmede başarısız olduğunu ve tüm tarafların gerilimleri çözmek için politika ayarlamalarını göz önünde bulundurması gerektiğini belirtti.
İngiltere hükümeti, Suffolk bölgesinde inşa edilecek Sizewell C nükleer santrali için 14,2 milyar sterlinlik finansman sağlayacağını açıkladı. Bu yatırımın doğrudan 10 bin kişilik istihdam yaratması ve milyonlarca hanenin elektrik ihtiyacını karşılaması bekleniyor. Santralin tamamlanmasının yaklaşık 10 yıl süreceği tahmin ediliyor.
İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi (ONS), Şubat-Nisan arasındaki üç aylık dönemde işsizlik oranını beklendiği gibi yüzde 4,6 olarak açıkladı. Bu oran Mart ayında yüzde 4,5 seviyesindeydi ve Temmuz 2021’den bu yana görülen en yüksek işsizlik oranı oldu.
ABD ve Çin, iki ülke arasındaki tarife gerilimini görüşmek üzere Londra'da bir araya gelecek. ABD Başkanı Donald Trump'ın duyurusunun ardından Çin de görüşmeyi doğruladı. Görüşme, daha önceki Cenevre mutabakatının uygulanması ve ticari anlaşmazlığın çözümü hedefleniyor.
P&G, 2 yıllık yeniden yapılandırma programı kapsamında dünya genelindeki üretim dışı iş gücünün yaklaşık yüzde 15'ine denk gelen 7 bin pozisyonda işten çıkarma yapmayı planlıyor. Bu yapılandırmanın şirkete yaklaşık 1,6 milyar dolara mal olması bekleniyor.
Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) raporuna göre, küresel enerji yatırımlarının bu yıl yüzde 2 artışla 3,3 trilyon dolara ulaşarak rekor kırması bekleniyor. Toplam yatırımın üçte ikisini temiz enerji teknolojileri oluşturacak.
Avrupa Otomotiv Yan Sanayicileri Derneği (CLEPA), Çin'in nadir toprak elementleri ve mıknatıslara yönelik ihracat kısıtlamalarının Avrupa otomotiv tedarik endüstrisinde önemli aksaklıklara yol açtığını belirtti. Açıklamada, kısıtlamaların bazı üretim tesislerinin kapanmasına neden olduğu ve stoklar tükenince sorunun daha da ciddileşebileceği vurgulandı.
Euro Bölgesi'nde düşen enflasyon ve ekonomik büyüme endişeleri, Avrupa Merkez Bankası'nın (AMB) yarın 25 baz puan faiz indirimine gitmesi beklentisini güçlendiriyor. Uzmanlar da bu beklentiyi desteklerken, gelecekteki faiz indirimlerinin zamanlaması ve hızı konusunda farklı görüşler dile getiriyor.
Çin'in, Avrupa merkezli Airbus'tan yüzlerce uçak siparişi vermeyi planladığı bildirildi. Önümüzdeki ay Avrupa liderlerinin Pekin ziyaretinin ardından gerçekleşmesi beklenen siparişin, 200 ila 500 uçak arasında değişebileceği belirtiliyor. Bu potansiyel alım, Çin'in yolcu trafiğini karşılama stratejisi ve Avrupa ile ekonomik ilişkileri güçlendirme amacı taşıyor.
