Türkiye ve dünya ekonomisi, makroekonomik göstergeler, ekonomi haberleri ve analizler
Almanya merkezli Daimler Truck, Avrupa Maliyet Azaltma Programı kapsamında üretimini daha uygun maliyetli bir ülkeye kaydırma planını duyurdu. Bu planın bir parçası olarak, 2030'a kadar Almanya'da yaklaşık 5 bin kişinin işine son verilecek, işten çıkarmalar büyük ölçüde doğal yıpranma ve kısmi emeklilik yoluyla gerçekleşecek.
PricewaterhouseCoopers (PwC) raporuna göre, 2035 yılına kadar küresel çip üretiminin yaklaşık yüzde 32’si, iklim değişikliğine bağlı bakır tedarik aksamalarından etkilenebilir. Dünyanın en büyük bakır üreticisi Şili dahil, çip endüstrisine tedarik sağlayan birçok ülke kuraklık riski altında.
Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği'nin Nisan ayı raporuna göre, ilk çeyrekteki düşüşün ardından inşaat malzemesi sanayisi üretimi Nisan ayında yüzde 15,3 oranında artış gösterdi. Bu artışta çalışma gün sayısının normal kalması etkili olurken, 21 alt sektörde üretim arttı.
İSO İkinci 500 araştırmasının 2024 yılı sonuçlarına göre, şirketlerin üretimden satışları enflasyondan arındırıldığında reel olarak binde 1 oranında geriledi. Bu düşüş, tıpkı İSO 500'de olduğu gibi üst üste üçüncü yıla taşınmış oldu.
Ticaret Bakanlığı ekipleri, bu yılın ilk yarısında 287 bin 752 firma ve 18 milyon 73 bin 112 ürünü denetlerken, aykırılık tespit edilen 49 bin 791 firmaya toplamda 1,5 milyar lira idari para cezası uyguladı. Denetimlerin enflasyonla mücadele, haksız fiyat artışları ve stokçulukla mücadele kapsamında sürdürüldüğü belirtildi.
Almanya'da sanayi üretimi, Mayıs ayında beklentilerin aksine aylık yüzde 1,2 ve yıllık yüzde 1 artış gösterdi. Bu artışta otomotiv, ilaç ve enerji sektörleri etkili olurken, yılın geri kalanına ilişkin görünüm ticaret gerginlikleri nedeniyle daha az iyimser.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Mart ayında ara verdiği faiz indirim sürecine bu ay yeniden başlaması öngörülüyor.
Geçen hafta Trump’ın tarife açıklamaları Asya piyasalarında risk iştahını azaltırken, ABD ekonomisine dair olumlu istihdam verileri Fed’in gevşeme döngüsüne ilişkin belirsizlik oluşturdu. Fed Başkanı Powell, faiz indirimleri için daha fazla veri beklediklerini belirtti. Küresel piyasalar, ABD tahvil faizleri yükselirken, emtia fiyatları ve BIST 100 endeksi değer kazandı.
Koray Group Yönetim Kurulu Başkanı Orhun Kartal, gayrimenkul sektöründeki yüksek maliyetler ve düşük kârlılığa dikkat çekerek, özellikle İstanbul'da kısıtlı kredi imkanlarının yüksek kaliteli konutlara erişimi zorlaştırdığını ve talep sıkıntısı yarattığını belirtti. Kartal, şirketin yurt içi ve yurt dışı projeleri ile yenilenebilir enerji ve girişim sermayesi alanındaki yatırım planlarını anlattı.
“Söz Gümüşse, Sükut Altın” özlü sözü, sessizliğin konuşmaktan daha değerli olabileceğini ifade eder. “What do central bankers talk about? Evidence from the BIS archive” adlı makale, Merkez Bankası yöneticilerinin iletişimlerini derinlemesine analiz ediyor.
Geçen hafta Türkiye'de TÜİK işsizlik ve enflasyon verilerini açıklarken, Türk-İş açlık ve yoksulluk sınırını duyurdu. ABD'de tarım dışı istihdam beklentileri aştı. JPMorgan ve Morgan Stanley Türk varlıkları için tavsiye verirken, AK Parti en düşük emekli aylığını artıracağını açıkladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı. Rapora göre, tüketici fiyatları Haziran ayında yüzde 1,37 oranında yükselirken, yıllık enflasyon 0,36 puan azalarak yüzde 35,05 olarak gerçekleşti. Aylık bazda hizmet ve enerji grupları fiyat artışlarıyla öne çıkarken, gıda fiyatları sınırlı bir oranda geriledi.
Harvard Chan Kamu Sağlığı Fakültesi'nden Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, küresel milli hasılanın yarısının sağlık harcamalarına gidebileceği uyarısında bulunarak, obezite ve yaşa bağlı hastalıkların artışının büyük bir sağlık ve ekonomi problemi yarattığını belirtti. Hotamışlıgil ayrıca, İş Girişim Sermayesi ile Enlila adlı yeni bir biyoteknoloji girişimini hayata geçirdiklerini duyurdu.
Morgan Stanley, Haziran enflasyon verisi sonrası Türkiye ekonomisine ilişkin analizini paylaştı. Kurum, enflasyonda düşüşün devam etmesini beklerken, TCMB'nin Temmuz ayında 250 baz puanlık ihtiyatlı bir faiz indirimiyle indirimlere başlamasını öngörüyor. Yıl sonu politika faizi beklentisi ise yüzde 36 olarak korundu.
Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Christine Lagarde, Euro Bölgesi'nde enflasyonun yüzde 2 hedefine ulaştığını ve fiyat istikrarını koruma kararlılığında olduklarını belirtti. Lagarde, AMB'nin mevcut faiz oranı pozisyonunun uygun konumda olduğunu vurgulayarak, bu seviyede kalmasını sağlamak için ne gerekiyorsa yapacaklarını ifade etti.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, doların son dönemdeki değer kaybının rezerv para statüsünü tehlikeye atmadığı görüşünü savundu. Bessent, güçlü dolar politikasının para biriminin fiyatıyla değil, uzun vadede rezerv statüsünü korumak için atılan adımlarla ilgili olduğunu belirtti.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic, ekonomi politikasındaki belirsizlik ortamında sabır çağrısında bulunarak, bekle ve gör yaklaşımının yetkililerin faiz oranları konusunda rotayı tersine çevirmek zorunda kalmamalarını sağlamaya yardımcı olabileceğini söyledi. Bostic ayrıca, tarifelerden kaynaklanan fiyat artışlarının kademeli olabileceğini ve bunun daha kalıcı bir enflasyona yol açabileceğini belirtti.
Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, AB ile ABD arasındaki gümrük anlaşmazlığına hızlı ve karmaşık olmayan bir çözüm istediğini belirtti. Merz, ABD'nin tarife tehditleri altındaki Alman sektörlerinin önemine vurgu yaparak, ticaret sorunlarının hızlıca çözülmesinin uzun müzakerelerden daha iyi olacağını söyledi.
Avrupa Merkez Bankası (AMB) Yönetim Kurulu Üyesi Mario Centeno, yüzde 2’lik enflasyon hedefine rağmen AMB’nin faiz oranını daha fazla düşürmek için acele etmediğini belirtti. Politika yapıcıların karar almadan önce Euro Bölgesi’ndeki tüm verileri ve gelişmeleri görmesi gerektiğini vurgulayan Centeno, zayıf büyümenin enflasyon hedefini tehlikeye atabileceği endişesini dile getirdi.
Avrupa Merkez Bankası yetkilileri, euronun hızlı şekilde değer kazanmasının enflasyonu yüzde 2’de sabitleme çabalarını rayından çıkarabileceğinden endişelenmeye başladı. ABD Başkanı Trump’ın ticaret politikalarının etkisiyle dolara olan güven azalırken, euro bu yıl rezerv para birimi karşısında yaklaşık yüzde 14 değer kazandı.
