Türkiye'nin maliyet bazlı rekabet gücü 2015 yılı seviyesinin altına indi

TÜSİAD, Türkiye ekonomisinin temel ihracat pazarlarındaki maliyet bazlı rekabet şartlarının daha doğru anlaşılması, rekabet dinamiklerinin veri temelli tartışılması ve buradan yola çıkılarak politika önerilerinin oluşturulması amacıyla hazırlanan “TÜSİAD Maliyet Bazlı Rekabet Gücü Endeksi (TÜSİAD-RGE)" çalışmasını kamuoyu ile paylaştı. 2015 yılının ilk çeyreğinden başlayarak hazırlanan ve sonuçları her çeyrek sonunda açıklanacak olan endeksin tanıtım toplantısı 26 Haziran tarihinde gerçekleştirildi.Rapora göre, 2025 yılı birinci çeyrek sonuçlarına göre endeks, bir önceki çeyreğe kıyasla önemli bir değişim göstermeyerek 86,1 seviyesinde gerçekleşti. 2022'den bu yana düşüş eğiliminde olan endeks, Türkiye'nin maliyet bazlı rekabet gücünün 2015 yılı seviyesinin altına indiğine işaret ediyor. Yıllık bazda ise endeks yüzde 8,9 oranında geriledi. Bu düşüşün 4,8 puanı ara malı maliyetleri, 3,2 puanı iş gücü maliyetleri ve 0,9 puanı finansman maliyetleri artışından kaynaklanırken enerji fiyatlarında son iki çeyrekte görülen gerileme rekabet gücüne sınırlı da olsa olumlu katkıda bulundu.TÜSİAD-RGE’nin önemli düzeyde azaldığı son altı çeyreklik dönemde ara malı maliyeti ve işgücü maliyeti endekslerinde yaşanan yükseliş belirleyici oldu. Bu dönemde finansman maliyetinin de endeksteki azalışa belirgin katkısı oldu, önemli ölçüde yatay bir seyir izleyen enerji maliyetinin genel endekse etkisi ise sınırlı kaldı.2025 yılının ilk çeyreğinde TÜSİAD-RGE yıllık yüzde 8,9 oranında azalırken, bu değişimin 4,8 puanı ara malı maliyeti, 3,2 puanı iş gücü maliyeti ve 0,9 puanı da finansman maliyeti artışlarından kaynaklandı.Raporda alt başlıklar şöyle sıralandı:Ara malı maliyeti: 2025 yılının ilk çeyreğinde, imalat sanayi sektörlerinin genelinde ara malı maliyeti rakip ülkelerle benzer bir eğilim göstererek bir önceki çeyreğe göre azalış kaydetti. Ancak, bu dönemde yurt içi maliyetlerdeki gerilemenin (yüzde -0,2) rakip ülke maliyetlerindeki gerilemeye (yüzde -0,9) kıyasla daha düşük kalması ihracatçı firmaların göreli maliyetlerine sınırlı da olsa olumsuz yansıdı.İşgücü maliyeti: Yurt içi işgücü maliyeti 2018-2021 dönemindeki düşüşün ardından 2022 yılının birinci çeyreğinden başlamak üzere ABD doları bazında belirgin artış gösterdi. Rakip ülkelerde iş gücü maliyeti, iki yıldır süregelen tedrici yükseliş eğiliminin ardından yılın ilk çeyreğinde yatay seyretti. Yurt içi işgücü maliyeti ise 2024 yılının son çeyreğinde endeks tarihindeki en yüksek seviyesine ulaştıktan sonra 2025 yılı ilk çeyreğinde yüzde 1 oranında, sınırlı bir azalış kaydetti.Enerji maliyeti: 2023 yılının ikinci yarısından itibaren yurt içi enerji maliyeti rakip ülkelerle benzer bir eğilim sergileyerek toplam üretim maliyet artışlarını sınırladı. 2024 yılının genelinde görece durağan bir seyir izleyen yurt içi enerji maliyet endeksi yılın son çeyreğindeki gerilemesinin ardından 2025 yılı ilk çeyreğinde de bir önceki çeyreğe göre yüzde 6,3 oranında düştü. Böylelikle son iki çeyrekte enerji maliyetleri rakip ülkelerde değişim göstermezken yurt içinde yüzde 11 oranında azalarak Türkiye ihracatçı imalat sanayi sektörlerinin rekabet gücüne olumlu katkıda bulundu.Finansman maliyeti: Kredi faiz oranları ve üretim maliyetlerindeki yükselişe bağlı olarak, yurt içi finansman maliyetinde 2023 yılının üçüncü çeyreğinde başlayan yükseliş 2024 yılının genelinde devam etti. Aynı dönemde rakip ülkelerde daha sınırlı artış eğilimi gözlendi. 2025 yılının ilk çeyreğinde yurt içi finansman maliyeti endeksinin artış hızındaki yavaşlama belirginleşirken, endeks bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,8 oranında arttı. Aynı dönemde rakip ülkelerin finansman maliyetinin düşmesi nedeniyle finansman maliyeti endeksi TÜSİAD-RGE’nin gerilemesine etki etmeye devam etti.