Esin Güral Argat: İhracatta böyle daralma görmedim

Türkiye'de bulunan 186 ticaret ve sanayi odası arasından tek kadın başkan olarak görev yapan Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası (KUTSO) Yönetim Kurulu Başkanı ve GÜROK Yönetim Kurulu Başkan Vekili Esin Güral Argat, kentin uzun vadeli sürdürülebilir ekonomik geleceğine yönelik stratejik politikalar ve proje önerilerini içeren Kütahya Kalkınma Planı’nı kamuoyuyla paylaştı.Kalkınma planına dair önemli noktaları aktaran Esin Güral Argat, bir grupu gazetecinin sanayi üretim, teşvikler, finansman, döviz kuru, turizm ve hatta Fenerbahçe'ye dair sorularını da yanıtladı.Grup olarak geçen yıl da yüzde 80-85 kapasite ile çalıştıklarını dile getiren Esin Güral Argat, ülkenin ihracat kabileyetinin yüksek olmasına karşın ihracat pazarlarında bu yıl ciddi bir daralma ile karşı karşıya geldiklerini söyledi."Bu yıl olağanüstü bir daralma hissediyoruz. Bu sene bu kadar daralmayı öngörmedik" diyen Esin Güral Argat sözlerini, "Biz 25-26 yıldır cam sanayinin içindeyiz, 26 yıldır görmedik, hatta hiçbir dönemde böyle bir şey görmedik. Dünya pazarlarından bahsediyorum; her seferinde bir pazar açılır, biri kapanırsa birini bulurduk her seferinde. Ama Avrupa’da olağanüstü bir daralma söz konusu. Ayrıca bizim zaten bir de kur faktörümüz var. Bunlara bir de Çin diye bir faktör eklenmiş durumda. Çin özellikle çok agresif olarak raflara iniyor. Dolayısıyla biz rekabetçi fiyatlama yapamıyoruz Türkiye’de. Bunu kendi kurumum adına söylemiyorum Türkiye olarak rekabetçi fiyat veremiyoruz" şeklinde sürdürdü.Avrupa'da jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerler talep durma noktasına gelirken ülkede de sanayici bir dizi zorluğu göğüslemek zorunda kalıyor. Yatırım yapılamadığını söyleyen Esin Güral Argat, "Bu çok doğal bir şey çünkü paranın maliyeti çok yüksek. Dolayısıyla da bir şekilde fizibilitemiz tutmuyor, yatırım yapamıyoruz. Ama onun ötesinde daha önemli olan konu, enflasyonist döneme girdiğimizden itibaren zaten sınırlı olan işletme sermayeleri... Türkiye’de, daha fazla işletme sermayesi ihtiyacı doğdu. Eskiden yatırım için ihtiyaç olan finansman, bugün işletme sermayesine erişim için ihtiyaç haline geldi ve asıl sıkışıklığı o çıkardı. Aksi takdirde yatırım yapmadan bir dönemi geçirebilirsiniz, konu değil ama çarkı döndürmeniz lazım. O işletme sermayesini firmanın içerisine koymanız lazım, değilse dönemezsiniz, boğulursunuz. Asıl zorluk da burada yaşanıyor. Ancak geçtiğimiz günlerde bu finansmana erişimde özellikle sermaye ihtiyacı ile KOBİ’lere yönelik bir paket açıklandı. Onların evet, ben onlara “nefes kredileri” diye bakıyorum. Gerçekten onlar nefes aldıracaktır. Ve bir sürü de aslında iyi KOBİ’lere yönelik iyi teşvikler var, teşvikleyen programları var, KOSGEB tarafından verilen güzel teşvik programı hibeleri var vesaire. Yani onlarla birtakım destek olunmaya çalışılıyor. Ama ana konu günlük ihtiyacı, yani işi günlük olarak işi döndürmek noktasına geldi. Ama bütün bunlar konuşuldukça belli şekilde çözümler öyle ya da böyle geliyor, üretiliyor" dedi.Sanayicinin pazar darlığını pazarları çeşitlendirerek aşabileceğine dikkat çeken Esin Güral Argat, "Yani kanalları çeşitlendirmek durumundasınız, doğru bir şekilde pazarınızı çeşitlendirmek durumundasınız. Biz pazar olarak Amerika'ya focuslandık. Amerika Birleşik Devletleri, düşünsenize orada 50 tane Türkiye var. Yani dolayısıyla muazzam büyük bir pazar orası. Böyle büyük bir pazar da nefes aldırır. Düşünsenize, dünyanın ürettiğinin üçte birini Amerika Birleşik Devletleri tüketiyor. Pazar olarak belli bir yere bağlı kalmamak gerekiyor. Biz şu anda Amerika Birleşik Devletleri’ne yatırım yapıyoruz. Pazar satış dağıtım kanalı şirketimiz var, showroom’umuz var, depomuzu kurduk orada.Orada bir Amerikan şirketi gibi hareket etmemiz lazım çünkü buradan sattığınız zaman bir ihracatçı oluyorsunuz ve dağıtıcıların oradaki dağıtıcının elinde kalıyorsunuz. Onlar da sadece fiyata bakarlar. O nedenle biz orada kendi satış dağıtım kanallarımızı oluşturduk, depomuzu kurduk, showroom’umuzu açtık.Turizm sezonunun gidişatı hakkında da konuşan Esin Güral Argat, İran-İsrail savaşının henüz sektöre etkisinin hissedilmediğini aktardı. Argat, “Talep anlamında sezona iyi başladık. Öte yandan kârlılık oranları çok düşük. Turizm iyi bir sektörken maliyetler artmaya devam ediyor ancak tur operatörlerinin baskısıyla bunu fiyatlara yansıtamıyoruz. Döviz kuru düşüklüğü ihracatçıyı etkilediği gibi turizmi de oldukça etkiliyor. Geçen yıla kıyaslarsak daha kötü durumdayız. Hedeflerde yüzde 5-10 arasında bir sapma olsa da tutturabiliriz diye düşünüyoruz" dedi. Argat, özellikle Avrupalılarda para harcamama eğiliminin olduğunu söyledi.Yönetiminde yer aldığı Fenerbahçe spor kulübünde Fenerium’dan sorumlu olduğunu söyleyen Esin Güral Argat, "Orada da iyi işler çıkartıyoruz. Yani her sene bunu başkan açıkladığı için rahat açıklıyorum; biz 27 milyon, 28 milyonluk euroyu satış yaptık. Satışlarımızı artırdık, ciromuz, ürün çeşidimiz arttı. Yani oraya da baştan sona bütün iş modelini tekrardan kurduk ve dijital altyapı yatırımlarıyla yaptık orada. Bu sene Puma’nın kendi kanallarıyla birlikte toplam forma satışımız dediğimiz 410 bin adede geldi" dedi. Argat, geçen yıl 540 bin forma satıldığını bu yıl Puma'dan çıkılarak Adidas ile anlaşıldığı için forma fiyatlarında yüzde 50 indirim yapıldığını da ifade etti.Bir kent için ilk kez bir kalkınma planı hazırlandığına dikkat çeken Esin Güral Argat, Kütahya’nın son yıllarda ekonomik olarak beklenen ilerlemeyi gösteremediğini belirterek, "2017’den bu yana ekonomik anlamda istenilen gelişmeyi gösteremedik. Kişi başına düşen gelirin Türkiye ortalamasının altında kaldığını, genç ve nitelikli nüfusun göç ettiğini, ihracatın dar bir sektöre sıkıştığını biliyoruz. Bu tablo artık açıkça gösteriyor ki küçük adımlarla ilerlemek yetmez. Büyük ve kararlı bir dönüşüme ihtiyacımız var" dedi.Hazırlanan kalkınma raporunun, somut, uygulanabilir ve uyumlu politika önerileri içerdiğini belirten Argat, “Cesur olmak bir meziyet değil, bir zorunluluk. Çünkü ancak cesaretle kurulan hayaller, yarına kalır” dedi. Rapor kapsamında belirlenen yapılar arasında İl Koordinasyon Platformu, Kütahya Kalkınma Veri Merkezi, Bölgesel Garanti Fonu, “Eve Dön” Tersine Göç Paketi ve Yeşil-Dijital Sanayi Dönüşüm Programı da bulunuyor. “Bu yapılar artık birer tercih değil; bir gerekliliktir” ifadelerini kullandı.Kütahya’nın 53 rekabetçi ürüne sahip olduğunu belirten sunumda, "81 il içinde 50. sırada yer alıyor. Ancak bu ürünlerin yoğunlaştığı pazar sayısı sadece 63. Bu, ürün ve pazar çeşitliliği arasında bir dengesizlik olduğunu gösteriyor. Yani ürün çeşitliliğine göre daha fazla pazara ihracat yapabilir aslında Kütahya" dedi.Küresel pazarlardaki daralmaya da dikkat çeken Selçuki, “Kütahya’nın rekabetçi olduğu ürünlerde küresel ihracat yüzde 3,4 küçülüyor. Bu nedenle yeni rekabetçi ürünler geliştirilmeli. yandan da bu ürünlerin dünyada büyüyen bir pazara konuşabiliyor olması lazım" diye konuştu.Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca ortaya konan 2024-2028 Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi ile uyumlu bir çerçevede hazırlanan Kütahya Kalkınma Planı, kentin hem kendi özgün ihtiyaçlarına hem de ulusal hedeflere katkı sağlayacak 6 ayaklı bir stratejik dönüşüm öngörüyor. İstanbul Ekonomi Araştırma (İEA) iş birliğiyle hazırlanan rapor için; 143 sanayi temsilcisiyle anketler gerçekleştirilirken, 301 hane ile yaşam kalitesi araştırmaları yürütüldü ve ulusal/bölgesel düzeyde veri analizleri yapıldı. Bu kapsamda hazırlanan raporda; sanayi ve teknoloji atılımı, insan kaynağının geliştirilmesi ve göçün tersine çevrilmesi, altyapı ve yatırım ortamının iyileştirilmesi, turizm ve hizmet sektörünün geliştirilmesi, tarım ve kırsal kalkınma ile sürdürülebilirlik ve dirençlilik başlıklarında çok çeşitli projelere yer verildi.KUTSO raporunda ilin büyüme patikasını onarmak ve yüksek katma değerli kulvara taşımak için üç kritik kaldıraç alanı tanımlanıyor. Bunlardan ilki; Kütahya ile özdeş seramik sektöründe ileri malzeme dönüşümünü gerçekleştirmek ve geleneksel ustalığı pil kaplama, tıbbi ve zırh seramiğine taşımak. İkincisi; bor madeni zenginliğini katma değerli kimyasallara dönüştürmek ve lityum-borat, bor nitrür gibi niş ürünler üretmek. Üçüncüsü ise otomotiv yan sanayiini Bursa-Eskişehir-Manisa eksenine entegre ederek özellikle elektrikli araç tedarik zinciri için metal-plastik ve yazılım tabanlı modüllerin geliştirilmesi. Raporda ayrıca Aizanoi Antik Kenti’nden Frig Vadisi’ne, Dumlupınar Şehitliği’nden Yoncalı Termal Kaynakları’na kadar uzanan zengin mirasıyla Kütahya’nın kalkınmasında turizm sektörünün de en az bu stratejik kaldıraçlar kadar belirleyici önemde olduğu vurgulanıyor.Kütahya Kalkınma Raporu’nun sanayi temsilcileriyle, hane halkıyla, veri ve saha araştırmalarıyla oluşturulduğunu vurgulayan Esin Güral Argat, “Rapor yalnızca sorunları tespit etmiyor; uygulanabilir, zamanlaması net ve kurumlar arası uyumu önceleyen politikalar da öneriyor. Ayrıca sadece sektörleri değil; bu dönüşümü hayata geçirecek İl Koordinasyon Platformu, Kütahya Kalkınma Veri Merkezi, Bölgesel Garanti Fonu, “Eve Dön” Tersine Göç Paketi, Yeşil-Dijital Sanayi Dönüşüm Programı gibi kurumsal yapıları da tanımlıyor. Bu yapılar artık birer tercih değil; zorunluluktur. Bu çalışmayı ortak akla ve kolektif iradeye dayanan bir davet olarak görüyoruz. Tüm kamu kurumlarını, özel sektörü, akademiyi, yerel yönetimleri ve sivil toplumu bu vizyona ortak olmaya davet ediyoruz. Bu stratejik adımlar doğrultusunda, Türkiye için üretmeye, Kütahya için çalışmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.