Uzun dönemde yüksek petrol fiyatı beklemiyorum

Son 30 yılda enerji ile jeopolitikin hiç bu kadar iç içe geçtiği bir dönem olmadığını dile getiren Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) Başkanı Fatih Birol HT'nin küresel olarak kritik mineral pazarı, enerji arzı, petrol ve doğalgaz fiyatları ile Türkiye'nin enerji görünümüne ilişkin sorularını yanıtladı.Enerji ile jeopolitikin her zaman içiçe geçtiğini ancak günümüzde buna bir de ticaret savaşlarının eklendiğini belirten Birol, "Öyle bir dönemde yaşıyoruz ki enerjide önemli konular önemsiz, önemsiz konular önemli hale geldi. Biz ajans olarak, insanlar daha fark etmeden 2021 yılında kritik mineraller konusunda çalışmaya başladık. O kararın ne kadar isabetli bir karar olduğunu görüyorum. Şu anda bir referans yapılmasının altında yatan etken bizim bu kritik minerallere ilişkin muazzam bir bilgi ve birikim olmasıdır. Hangi mineraller nerede ne kadar var buna ilişkin muazzam bir bilgiye sahibiz" dedi.Sanılanın aksine bazı kritik metallerin nikel gibi yalnız temiz enerjide değil, yapay zeka, savunma sanayi ve dronlar dahi pek çok alanda kullanıldığına dikkat çeken Birol, "Çin çok uzun bir zamandır buraya yatırım yaptı. Çok uzak görüşle bir politikayla minerallerin rafinajını domine ediyor. Bugün 20 önemli kritik mineralin 19'unda domine eder vaziyette" ifadelerini kullandı.Mineralin bir ülkede olmasından ziyade onun rafine edilmesinin çok daha önemli olduğuna dikkat çeken Birol, "Çin'e büyük bağlılık oluştu. Çünkü bir ülkede bir minarelin çok olması büyük anlam taşımıyor, bu minerallerin önce rafine edilmesi gerekiyor. Böylece pek çok ülke çıkardığı minerali önce Çin'e satıp, rafine edildikten sonra yeniden daha çok para ödeyerek almak durumunda kalıyor. Bu nedenle Batı, sadece pazar ekonomisine dayalı bir anlayışla giderse sorun çözülemez. Kamunun bu konuda dönüşümsel bir tavır alınması gerekiyor, kâr odaklı değil arz güvenliği odaklı yatırım yapılması gerekiyor" dedi.'Bugün Çin ihraç etmiyorum' dese, pek çok sanayi sektöründe ciddi sorunlar yaşanacağına dikkat çeken Birol, Şili'nin en büyük bakır üreticisi olmasına karşın tüm kapasitenin Çin'e gittiğini belirtti.Çin'in minerallerdeki dominasyonun sayesinde ikili müzakerelere daha güvenli oturduğunu söyleyen Birol, Türkiye'nin bugün Çin ile ilişkilerinin iyi olduğunu, madenler açısından yardımcı olabileceğini ifade etti. Birol, "Batı talebin bu kadar hızlı büyüyeceğini ve Çin'in bu kadar hızlı büyüyeceğini öngöremedi. Bu bir maraton koşusuna benziyor, batı ilk 10 kilometreyi önde götürdü ama Çin bitirdi. Çin çok akıllı bir politika izledi. Bunu kazanımlarını alıyor, en az 10 pazarı domine edecek" değerlendirmesini yaptı.Birol, ajans olarak nasıl piyasada petrol krizi oluştuğunda darlığı giderecek bir sistemleri varsa benzer bir çalışmayı da kritik metaller konusunda yapacaklarını açıkladı.Doğalgaz piyasasında 2026 yılı itibariyle önemli bir dönüm olacağını belirten Birol şu noktalara dikkat çekti:"ABD 2027 itibariyle Rusya'dan doğalgaz alımını durduracağını açıkladı. Kuzey Akım2 projesi boşuna inşa edilmiş bir proje olabilir.Enerji güvenliği söz konusu olduğunda yerli elektrik üretiminin önemini anlattığı için Danimarka da yeniden nükleere girmeyi planlıyor.Avrupa hâlâ dünyanın en büyük yatırımcısı, en büyük ithalatçısı 460 milyonluk tek bir market. Ama, Avrupa biraz fazla küçümseniyor...Türkiye yenilenebilir enerji konusunda çok güzel adımlar. Hâlâ mevcut potansiyelinin önemli bir kısmını kullanmıyor.İyi şeylerden biri de doğalgaza Rusya'da çok bağımlıydık, hâlâ bağımlıyız ama biraz çeşitlendirme oldu.Nükleer bence Türkiye için olmazsa olmaz bir teknoloji ama hangi partneri seçeceğini çok önemli. Bu katolik evliliği gibi bir kez evlendiniz mi boşanamazsınız. Türkiye ilk nükleer santrali Rusya ile yapıyor. Biraz soru işaretleri var ama bundan sonra yapılacak nükleer santrallerinde Türkiye'nin çeşitlilik getirmesi gerektiğini düşünüyorum.Karadeniz gazı ve Gabar petrolü güzel haberleri ama yeterli değil."