Avrupa Birliği'nin dijital pazarlardaki denetim mekanizması, bu kez odağına son dönemin en hızlı büyüyen oyuncularından Temu'yu aldı. AB Komisyonu, Çinli PDD Holdings'e ait olan ve agresif fiyat politikasıyla Avrupa'da hızla yayılan platformun, birliğin katı kurallarını hiçe saydığına dair güçlü kanıtlar elde ettiğini duyurdu. Bu hamle, Brüksel'in dijital egemenliğini koruma ve adil rekabeti sağlama kararlılığının son ve en net göstergesi olarak öne çıkıyor.
Dijital Hizmetler Yasası'nın Kılıcı Tepede Soruşturmanın merkezinde, AB'nin teknoloji devlerini dizginlemek için tasarladığı Dijital Hizmetler Yasası (DSA) yer alıyor. Komisyon'un ön bulgularına göre Temu, "Çok Büyük Çevrimiçi Platform" statüsünün gerektirdiği yükümlülükleri yerine getirmekte ciddi şekilde başarısız oldu. Özellikle platformun, tüketicileri korumak için kritik önem taşıyan şu konularda yetersiz kaldığı belirtiliyor:
Risk Değerlendirmesi: Platform üzerindeki yasa dışı ve sahte ürünlerin (güvenlik standartlarına uymayan oyuncaklar, sahte elektronik eşyalar vb.) yayılmasına ilişkin riskleri yeterince analiz etmemek.
Önleyici Tedbirler: Tehlikeli ürünlerin tüketicilere ulaşmasını engelleyecek etkili mekanizmalar kurmamak.
Şeffaflık: Ekim 2024'te sunulan risk değerlendirme raporunun eksik ve hatalı olması.
Komisyon'un açıklaması, durumu net bir dille özetliyor: "Kanıtlar, AB'deki tüketicilerin platformda yasa dışı ürünlerle karşılaşma riskinin yüksek olduğunu göstermiştir."
Rekabet ve Tüketici Güvenliği İkilemi Temu'nun karşılaştığı suçlamalar, sadece teknik bir mevzuat ihlalinden ibaret değil. Bu durum, ultra-ucuz e-ticaret modelinin sürdürülebilirliği ve yarattığı rekabet eşitsizliği hakkında derin soru işaretleri doğuruyor. Avrupalı üreticiler ve perakendeciler, katı güvenlik, çevre ve işçi hakları standartlarına uyarken, Temu gibi platformların bu kuralları esneterek haksız bir fiyat avantajı elde ettiği yönünde uzun süredir şikayetlerini dile getiriyordu. AB'nin bu adımı, yerel işletmeleri korumaya ve pazarda adil bir oyun alanı yaratmaya yönelik stratejik bir müdahale olarak da okunabilir.
Olası Senaryolar ve Piyasalar İçin Anlamı Peki bundan sonra ne olacak? Sürecin sonunda Komisyon'un ön bulguları doğrulanırsa, Temu için oldukça zorlu bir dönem başlayacak. Masadaki senaryolar şunları içeriyor:
- Ağır Para Cezaları: DSA, kural ihlali durumunda şirketin küresel yıllık cirosunun %6'sına varan para cezalarına olanak tanıyor. Bu, PDD Holdings için milyarlarca dolarlık bir fatura anlamına gelebilir.
- Zorunlu Uyum ve Denetim: Temu'nun platformunu AB kurallarına tam uyumlu hale getirmesi için bir dizi bağlayıcı emir verilebilir. Bu, şirketin operasyonel modelini ve maliyet yapısını kökten değiştirmesini gerektirebilir.
- En Kötü Senaryo: Piyasadan Men: İhlallerin tekrarı ve uyum konusundaki isteksizlik, Temu'nun Avrupa Birliği pazarındaki faaliyetlerinin tamamen durdurulması gibi en ağır yaptırımla sonuçlanabilir. Bu gelişme, sadece Temu'yu değil, benzer iş modellerine sahip diğer platformları da yakından ilgilendiriyor ve küresel e-ticaretin gelecekteki regülasyon çerçevesi için bir emsal teşkil edebilir.
