TCMB Rezervlerinde Çelişkili Hareket: Brüt Yükseliş, Net Düşüşün Anlamı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son rezerv verileri, piyasalarda dikkatle takip edilen önemli bir çelişkiyi gözler önüne serdi. Geçen hafta itibarıyla bankanın brüt rezervleri artış gösterirken, ekonominin dış şoklara karşı direncini daha net ortaya koyan net rezervler ve özellikle swap hariç net rezervler düşüş kaydetti.Verilere göre, TCMB'nin brüt rezervleri bir önceki hafta 185 milyar dolardan 187,4 milyar dolara yükselerek olumlu bir tablo çizdi. Ancak bu artışın ardındaki detaylar, daha karmaşık bir finansal dinamiğe işaret ediyor. Aynı dönemde net rezervler 73,3 milyar dolardan 72,2 milyar dolara, swap hariç net rezervler ise 58,4 milyar dolardan 57,8 milyar dolara geriledi.Brüt ve Net Rezerv Farklılaşmasının AnaliziBu farklılaşma, genellikle Merkez Bankası'nın piyasadan döviz temin etmek için kullandığı swap (takas) işlemleriyle açıklanır. Brüt rezervler, Merkez Bankası'nın tüm yabancı para varlıklarını ifade ederken, net rezervler bu varlıklardan yabancı para yükümlülükleri çıkarılarak elde edilir. Swap hariç net rezervler ise Merkez Bankası'nın ticari bankalarla yaptığı ve kısa vadeli döviz borçlanması anlamına gelen swap anlaşmalarından doğan yükümlülükler de düşüldükten sonraki gerçek rezerv pozisyonunu gösterir.Ekonomi uzmanları, brüt rezervlerdeki artışın tek başına yeterli bir gösterge olmadığını, asıl önemli olanın ülkenin dış şoklara karşı gerçek direncini gösteren swap hariç net rezervlerin seyrinin olduğunu vurgulamaktadır. Bu düşüş, rezervlerin kalitesi ve sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri yaratabilir.Brüt rezervlerdeki yükselişin, büyük ölçüde yurt içi bankalarla yapılan döviz swap işlemlerinin artırılmasıyla sağlandığı düşünülmektedir. Bu durum, Merkez Bankası'nın döviz piyasasına müdahale kapasitesini kısa vadede artırsa da, uzun vadeli ve sürdürülebilir bir rezerv birikimi stratejisinden ziyade, geçici bir çözüm olarak algılanabilir.Ekonomik İstikrar ve Güven Üzerindeki EtkileriSwap hariç net rezervlerdeki düşüş, piyasalarda Türk Lirası üzerindeki baskıyı artırabilir ve yatırımcı güvenini olumsuz etkileyebilir. Sağlıklı bir rezerv yapısı, bir ülkenin makroekonomik istikrarının ve dış finansman koşullarına karşı kırılganlığının önemli bir göstergesidir. Net rezervlerdeki erime, potansiyel bir döviz likidite sıkıntısı algısını güçlendirerek, risk primlerinin yükselmesine neden olabilir.Döviz Kuru İstikrarı: Zayıflayan net rezervler, döviz kurundaki oynaklığı artırma potansiyeli taşır.Yatırımcı Algısı: Sürdürülebilir olmayan rezerv artışları, uluslararası yatırımcıların Türkiye ekonomisine yönelik algısını olumsuz etkileyebilir.Politika Alanı: Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadele ve finansal istikrarı sağlama konusundaki politika alanını daraltabilir.Önümüzdeki dönemde, TCMB'nin rezerv birikim stratejilerinde daha kalıcı ve swap dışı kaynaklara yönelmesi beklenmektedir. Doğrudan yabancı yatırımlar ve cari işlemler dengesindeki iyileşme gibi yapısal faktörler, net rezervlerin sürdürülebilir bir şekilde artırılması için kritik öneme sahiptir. Ekonomik programın başarısı, bu alandaki ilerlemelerle yakından ilişkilidir.