Küresel gıda fiyatları Ekim'de üst üste ikinci aylık düşüşünü kaydetti.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayınlanan gıda fiyat endeksine göre, küresel gıda fiyatları Ekim'de aylık bazda yüzde 1,6 düşerken, yıllık bazda yüzde 0,4 geriledi.
Aynı dönemde Türkiye'de gıda enflasyonu aylık bazda yüzde 3,41 artarken, yıllık bazda yüzde 34,80 yükseldi.
Dünya gıda emtia fiyatları genel olarak Ekim ayında, büyük ölçüde küresel arzın bolluğu nedeniyle düştü.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Ekim'de yüzde 1,3 düşerken, yıllık bazda yüzde 9,5 geriledi. Buğday fiyat endeksi, büyük ölçüde küresel arzın bolluğunu, hasadın devam ettiği güney yarımküredeki olumlu üretim beklentilerini ve kuzey yarımküredeki kışlık buğday ekiminin istikrarlı ilerleyişini yansıtarak yüzde 1,0 düştü. İri taneli tahıl endeksi, arpa, mısır ve sorgum için daha düşük kotasyonlarla Ekim ayında yüzde 1,1 geriledi. Fiyatlar üzerindeki aşağı yönlü baskı, kısmen Avrupa Birliği'ndeki ve potansiyel olarak Amerika Birleşik Devletleri'ndeki mısır veriminin azalmasına ilişkin raporlar ve Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ticaret anlaşmaları haberleriyle dengelendi. FAO Pirinç Fiyat Endeksi, pazarlar için yoğunlaşan rekabet ve kuzey yarımküredeki bazı ihracatçı ülkelerde ana ürün hasatlarının başlamasıyla yüzde 2,5 düştü.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, Ekim'de aylık bazda yüzde 0,9 artarak Temmuz 2022'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Bu artışta palm, kolza, soya ve ayçiçeği yağlarındaki güçlü talep etkili oldu. Uluslararası palm yağı fiyatları, Endonezya'nın 2026'da biyodizel harmanlama zorunluluklarını artırmayı planlamasının ardından daha sıkı ihraç edilebilir arz beklentileri ve Malezya'daki beklenenden yüksek üretime rağmen, bir önceki aydaki gevşemenin ardından hafifçe toparlandı. Dünya ayçiçeği yağı fiyatları, hasat gecikmeleri ve temkinli çiftçi satışları nedeniyle Karadeniz bölgesinden gelen sınırlı arz nedeniyle Ekim ayında üst üste dördüncü ay yükseldi. Bu arada, küresel kolza ve soya yağı fiyatları sırasıyla Avrupa Birliği'ndeki sürekli sıkı arz ve Brezilya ile Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yüksek iç talep nedeniyle arttı.
FAO Et Fiyat Endeksi ise Ekim'de aylık bazda 2,0 düşse de yıllık bazda yüzde 4,8 yükseldi. Sekiz aylık artışın ardından, düşüş domuz ve kümes hayvanı eti fiyatlarındaki keskin düşüşler ve küçükbaş hayvan eti fiyatlarındaki düşüşten kaynaklandı ve kısmen daha yüksek sığır eti fiyat teklifleriyle dengelendi. Domuz eti fiyat endeksi, küresel arz bolluğu nedeniyle düştü. Avrupa Birliği'nin ihracat teklifleri, Çin'in yeni ithalat vergileri getirmesinin ardından zayıflayan ithalat talebi nedeniyle ek aşağı yönlü baskı altına girdi. Kümes hayvanı eti fiyat endeksi de Çin'in yüksek patojeniteli kuş gribi (HPAI) ile ilgili ticaret kısıtlamalarının ihracatçıları satışlarını daha düşük fiyatlı yerlere yönlendirmesine neden olduğu Brezilya'dan gelen daha düşük ihracat fiyatlarını yansıtarak önemli ölçüde daraldı. Küçükbaş hayvan eti fiyat endeksi, özellikle Avustralya'da, piyasaya daha fazla arz girmesiyle düştü. Buna karşılık, güçlü küresel talep nedeniyle Avustralya'dan gelen daha yüksek teklifler sayesinde büyükbaş hayvan eti fiyat endeksi yükselmeye devam etti.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Ekim'de aylık bazda yüzde 3,4 düşüş gösterdi. Bu düşüşe rağmen endeks bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,7 yukarıda kaldı. Tüm alt endekslerde düşüş gözlendi. Tereyağı yüzde 6,5, tam yağlı süt tozu yüzde 6,0, yağsız süt tozu yüzde 4 ve peynir yüzde 1,5 geriledi. Süt tozu fiyatları da sınırlı talep ve güçlü ihracat rekabeti nedeniyle düştü. Peynir fiyat endeksi hafif bir düşüş gösterdi. Zira süt arzının yeterli düzeyde kaldığı ve ihracat talebinin zayıf olduğu Avrupa Birliği'ndeki ılımlı gevşeme, güçlü Asya siparişleri ve sezon başında daha sıkı arzlarla desteklenen Okyanusya'daki daha güçlü fiyatlar tarafından kısmen telafi edildi.
FAO Şeker Fiyat Endeksi ise Ekim'de aylık bazda 5,3 düşüşle üst üste ikinci aylık düşüşünü sürdürdü. Yıllık bazda ise yüzde 27,4 gerileyerek Aralık 2020'den bu yana en düşük seviyeyi gördü. Düşüşün temel nedeni, küresel şeker arzının bolluğuna dair beklentiler oldu. Brezilya'nın güneydeki önemli üretim bölgelerinde, elverişli hava koşulları son haftalarda güçlü bir üretim temposunu destekledi. Erken kırma operasyonlarının başladığı Tayland ve Hindistan'da beklenen daha büyük üretim, küresel şeker arzı görünümünü daha da olumlu etkiledi ve fiyatları baskıladı. Ayrıca, uluslararası ham petrol fiyatlarındaki düşüş, biyoyakıt sektörünün daha düşük talep nedeniyle dünya şeker fiyatları üzerinde daha fazla aşağı yönlü baskı oluşturdu.
FAO ayrıca küresel tahıl piyasaları için güncellenmiş tahminlerini yayınladı.
Dünya tahıl üretiminin 2025 yılında yüzde 4,4 artarak 2 milyar 990 milyon tona ulaşması ve tüm önemli tahıllarda öngörülen üretim artışlarıyla yeni bir rekor seviyeye ulaşması bekleniyor.
Yeni Tahıl Arz ve Talep Özeti ayrıca, 2025/26 döneminde dünya tahıl kullanımının, esas olarak bol arz ve düşük fiyatlar nedeniyle bir önceki yıla göre yüzde 1,8 artarak 2 milyar 929 milyon tona yükselmesini öngörüyor. Tahılların yem amaçlı kullanımının daha hızlı bir oranda artması bekleniyor. Güncellenen tahminlere göre, küresel tahıl stoklarının yüzde 5,7 artarak rekor seviye olan 916,3 milyon tona ulaşması öngörülüyor. Bunun sonucunda ortaya çıkacak küresel tahıl stok-kullanım oranının 2025/26 döneminde 2017/18 döneminden bu yana en yüksek seviye olan yüzde 31,1'e yükselmesi bekleniyor.
FAO'nun 2025/26 sezonunda dünya tahıl ticaretine ilişkin güncellenmiş tahmini, yüzde 3,2 artışla 499,5 milyon tona işaret ediyor. Uluslararası buğday ticaretinin, büyük ölçüde Asya'dan yapılan daha yüksek ithalatın etkisiyle güçlü bir şekilde büyümesi beklenirken, küresel pirinç ticaretinin hafif bir düşüş göstermesi öngörülüyor.