Küresel Asgari Vergi Türkiye'de: Dev Şirketler İçin Yeni Dönem

Türkiye, küresel vergi reformu dalgasına uyum sağlayarak, büyük çok uluslu işletmelerin vergilendirilmesinde yeni bir döneme adım atıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğle, 2024 yılında yürürlüğe giren Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi (ATV)'nin uygulama esasları detaylandırıldı. Bu düzenleme, uluslararası vergi rekabetini azaltmayı ve şirketlerin kârlarını düşük vergi oranına sahip ülkelere kaydırmasını engellemeyi hedefleyen küresel bir girişimin Türkiye'deki yansıması niteliğinde.Küresel Vergi Reformunun Türkiye YansımasıTürkiye'nin bu adımı, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve G20 ülkelerinin öncülüğünde geliştirilen BEPS (Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı) Pillar Two girişiminin bir parçasıdır. Bu girişim, küresel ölçekte faaliyet gösteren büyük şirketlerin, faaliyet gösterdikleri her ülkede en az %15 oranında vergi ödemesini garanti altına almayı amaçlar. Türkiye'nin yayımladığı tebliğ, bu küresel çerçevenin ulusal mevzuata nasıl entegre edildiğini ve hangi şirketleri ne şekilde etkileyeceğini ortaya koymaktadır."Küresel asgari vergi, uluslararası vergi sisteminde adil rekabeti sağlamak ve vergi kaçakçılığını önlemek adına atılmış kritik bir adımdır. Türkiye'nin bu sürece dahil olması, uluslararası normlara uyumun ve vergi adaletine olan inancın bir göstergesidir."Kimler Etkilenecek? Kapsam ve EşiklerTebliğe göre, ATV kapsamına girecek işletmelerin belirlenmesinde belirli eşikler esas alınıyor. Buna göre;Yıllık konsolide hasılat tutarları, gelirin raporlandığı hesap döneminden önceki dört hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon Euro karşılığı TL sınırını geçen çok uluslu işletme gruplarının bağlı işletmeleri vergiye tabi olacak.Bu eşiğin altında kalan konsolide hasılat elde eden gruplar veya tamamen yerel nitelikte olan, yani uluslararası faaliyeti bulunmayan gruplar bu verginin kapsamına dâhil edilmeyecek.Bu eşik, verginin sadece küresel ölçekte büyük etkiye sahip, kâr transferi potansiyeli yüksek işletmeleri hedef aldığını göstermektedir. Amaç, vergi sisteminin karmaşıklığını artırmadan, en büyük oyuncuların vergi yükümlülüklerini adil bir şekilde yerine getirmesini sağlamaktır.Şirketler ve Ekonomi İçin Ne Anlama Geliyor?Yeni vergi düzenlemesi, Türkiye ekonomisi ve özellikle büyük ölçekli şirketler için önemli sonuçlar doğuracaktır:Vergi Gelirlerinde Artış: Devletin, çok uluslu şirketlerden elde ettiği vergi gelirlerinde potansiyel bir artış yaşanabilir. Bu durum, bütçe dengeleri açısından olumlu bir etki yaratabilir.Uyum Maliyetleri: Kapsama giren şirketler için vergi uyum süreçleri daha karmaşık hale gelecek. Yeni hesaplama ve raporlama yükümlülükleri, şirketlerin finans ve muhasebe departmanları üzerinde ek bir yük oluşturacaktır.Yatırım Ortamı: Küresel asgari vergi, Türkiye'nin yabancı yatırımcılar nezdindeki vergi çekiciliğini doğrudan etkileyebilir. Ancak, bu durum küresel bir trend olduğu için, şirketlerin yatırım kararlarında vergi oranından ziyade pazar büyüklüğü ve operasyonel kolaylıklar gibi faktörler daha belirleyici olabilir.Vergi Adaleti: Düşük vergi oranlarına sahip ülkelerdeki kâr transferlerinin önüne geçilmesiyle, vergi adaletinin sağlanması yönünde önemli bir adım atılmış olacak. Bu, hem kamuoyu nezdinde hem de yerel işletmeler açısından olumlu bir algı yaratabilir.Tebliğde yer alan örnekler, ATV'nin farklı hesap dönemleri ve durumlarda nasıl uygulanacağına dair netlik sağlayarak, şirketlerin yeni döneme adaptasyonunu kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Türkiye'nin bu adımı, küresel vergi mimarisindeki köklü değişimin bir parçası olarak, uluslararası iş yapış biçimlerini ve şirketlerin vergi stratejilerini yeniden şekillendirecektir.