Kültür Harcamalarında Rekor Artış: Dijitalleşme ve Enflasyonun Gölgesinde

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2024 yılı Kültür Ekonomisi verileri, sektördeki dinamik değişimi ve ekonomik büyüklüğü gözler önüne serdi. Toplam kültür harcamaları, bir önceki yıla göre yüzde 83,3'lük çarpıcı bir artışla 408 milyar 339 milyon TL'ye ulaşarak, hem kamu hem de hanehalkı nezdinde kültürel aktivitelere olan ilginin ve bu alana ayrılan kaynakların önemli ölçüde arttığını gösterdi. Bu nominal artışta yüksek enflasyonun etkisi yadsınamazken, detaylar sektörün geleceğine dair ipuçları sunuyor.Hanehalkı Harcamaları Zirvede: Dijitalleşmenin EtkisiKültür harcamalarındaki genel artışın lokomotifi, yüzde 91,5'lik rekor yükselişle 203 milyar 807 milyon TL'ye ulaşan hanehalkı harcamaları oldu. Bu oran, genel devlet harcamalarındaki yüzde 76,1'lik artışı geride bırakarak, bireylerin kültürel tüketimdeki aktif rolünü ve önceliklerini ortaya koydu. Hanehalkı harcamalarının dağılımı, modern yaşamın kültürel alışkanlıklar üzerindeki dönüştürücü etkisini açıkça gösteriyor:Bilgi İşleme Ekipmanları: Yüzde 25,0 ile en büyük payı alması, dijitalleşmenin kültür tüketimindeki merkezi rolünü vurguluyor. Akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar ve ilgili yazılımlar aracılığıyla erişilen dijital içerikler (streaming platformları, e-kitaplar, online oyunlar vb.) bu kategoride öne çıkıyor.Kültürel Hizmetler: Yüzde 24,3 ile ikinci sırada yer alması, konserler, tiyatrolar, sinemalar ve müzeler gibi geleneksel kültürel deneyimlerin de hala güçlü bir talep gördüğünü gösteriyor.Kitaplar: Yüzde 18,1 pay ile listenin üst sıralarında yer alması, okuma alışkanlığının ve basılı/dijital yayınların önemini koruduğunu teyit ediyor.Uzmanlar, "Hanehalkı kültür harcamalarındaki bu yapısal değişim, pandeminin hızlandırdığı dijital dönüşümün kalıcı etkilerini ve tüketicilerin kültürel içeriklere erişim tercihlerindeki esnekliği net bir şekilde ortaya koymaktadır. Bilgi işleme ekipmanlarına yapılan yatırım, sadece bir tüketim kalemi değil, aynı zamanda kültürel erişimin ve üretimin de bir aracı haline gelmiştir." yorumunda bulunuyor.Devletin Kültür Politikaları ve ÖncelikleriGenel devletin kültür harcamaları, 2024 yılında yüzde 76,1 artışla 200 milyar 369 milyon TL'ye ulaştı ve toplam harcamaların yüzde 49,1'ini oluşturdu. Bu harcamaların yüzde 67,8'inin merkezi devlet bütçesinden karşılanması, kültür politikalarının merkezi düzeyde şekillendiğini ve uygulandığını gösteriyor.Devlet harcamalarında en yüksek payın yüzde 17,7 ile kültürel miras alanında olması, ülkenin tarihi ve kültürel zenginliklerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılmasına verilen önemi vurguluyor. Bu durum, turizm potansiyeli ve kültürel kimliğin güçlendirilmesi açısından stratejik bir yaklaşımı işaret ediyor.Kültürel İstihdamda Büyüme ve Ekonomik KatkıKültür sektörünün sadece bir tüketim alanı olmaktan öte, önemli bir istihdam kapısı olduğu da verilerle tescillendi. 2024 yılında kültürel istihdam, bir önceki yıla göre yüzde 6,5 artarak 957 bin kişiye ulaştı. Toplam istihdam içindeki payı yüzde 2,9 olarak gerçekleşen bu rakam, kültür endüstrilerinin Türkiye ekonomisine katkısının giderek arttığını ve nitelikli iş gücü için önemli bir alan sunduğunu gösteriyor.Bu büyüme, özellikle yaratıcı endüstriler, sanat, medya ve ilgili teknoloji alanlarındaki gelişmeleri destekleyerek, ülkenin kültürel üretim kapasitesini ve uluslararası rekabet gücünü artırma potansiyeli taşıyor.