G7 liderleri, Kanada'nın Kananaskis bölgesinde düzenlenen zirvede, son dönemde giderek artan İran-İsrail gerilimini ele almak üzere ortak bir bildiri taslağı üzerinde anlaşma yoluna gitti. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, bildirinin ana teması, bölgede istikrarın korunması, çatışmaların tırmanmaması ve uluslararası hukuka riayet edilmesi olacak.
İsrail'in İran’daki askeri ve nükleer altyapılara yönelik gerçekleştirdiği son hava saldırıları ile bu saldırılara karşılık İran’ın dolaylı misillemeleri, G7 gündeminin üst sıralarına yerleşti. G7 ülkeleri, bu tırmanışın küresel düzeyde siyasi ve ekonomik sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekerek, taraflara itidal çağrısında bulunmaya hazırlanıyor.
Ortak bildiride, İran’ın nükleer programına yönelik uluslararası kaygılar da yer alıyor. Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, yaptığı açıklamada, “İran’ın nükleer silah elde etmesi mutlaka önlenmelidir. Aynı zamanda İsrail’in meşru savunma hakkı uluslararası toplum tarafından tanınmalıdır,” ifadelerini kullandı. Merz ayrıca, bölgesel çatışmaların geniş çaplı bir savaşa dönüşmemesi için diplomatik çabaların artırılması gerektiğini vurguladı.
Zirvede, sadece Ortadoğu değil, aynı zamanda Rusya-Ukrayna savaşı ve Çin ile ticaret gerilimleri de gündemde yer buldu. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya üzerindeki baskının artırılması gerektiğini belirtirken, Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun, zirve sonunda “tam metinli ortak bir sonuç bildirisi” yerine daha esnek bir “başkan özeti” yayımlamayı düşündüğü ifade edildi. Bu yaklaşımın, özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın görüş ayrılıkları nedeniyle tercih edildiği konuşuluyor.
Trump’ın İran-İsrail krizine dair açıklamaları ise dikkat çekti. ABD Başkanı, “Gerilimin düşmesini ve tarafların diplomasi yoluyla çözüm üretmesini istiyoruz,” derken, İran’a yönelik yaptırımların yeniden gözden geçirileceği sinyalini verdi. Ancak Trump'ın, ticaret politikaları konusunda özellikle Avrupa ile ciddi fikir ayrılıkları yaşadığı biliniyor.
Bildirinin son hâlinde, şu başlıkların yer alması bekleniyor:
Taraflara itidal çağrısı
İsrail’in meşru müdafaa hakkının tanınması
İran’ın nükleer faaliyetlerine dair endişelerin altı çizilerek şeffaflık çağrısı
Sivil altyapıların hedef alınmasının kınanması
Krize kalıcı diplomatik çözümler bulunması için Birleşmiş Milletler nezdinde çabaların artırılması
G7 zirvesinin sonuçları, sadece bölgesel gelişmeler açısından değil, aynı zamanda küresel enerji güvenliği, ticaret dengeleri ve jeopolitik güç mücadeleleri bakımından da önemli sonuçlar doğurabilir. Özellikle İran’ın Batı ile ilişkileri, İsrail’in bölgedeki askeri konumu ve küresel yatırımcıların bölgeye bakışı açısından ortak bildirinin dili belirleyici olacak. Zirveden çıkacak nihai metnin, önümüzdeki günlerde Ortadoğu’daki diplomatik manevralara yön vermesi bekleniyor.