Enerji yatırımları yapay zeka yatırımlarının gölgesinde kaldı

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) bu yıl Dünya Enerji Yatırımları raporunun onuncusunu yayımladı.Raporda derlenen bilgiler, enerji sektöründe yatırım kararlarını etkileyen faktörleri içeriyor. Maliyetlerin yükselmesi ve politika belirsizlikleri, sermayenin daha çok yapay zeka odaklı projelere yönelmesine neden oldu.Şirketler AR-GE harcamaları bakımından 2020’den bu yana en düşük büyüme oranına sahip. Risk sermayesi yatırımları ise 2024’te 8 milyon dolar azaldı. İnovatif şirketlerde öz sermaye yatırımları yüksek faiz oranlarından dolayı daha az çekici hale geldi.Yapay zeka ise, 2024’te yaklaşık 84 milyar dolar yatırım toplarken, enerjiyle ilgili risk sermayesi yatırımlarının yaklaşık 3 katına eşit duruma geldi.Yapay zekaya olan bu ilgi, enerji inovasyonu ve enerji sistemi optimizasyonu için fırsatları da beraberinde getiriyor.Rapora göre, merkezi Çin’de bulunan şirketler, 2025 yılı itibarıyla, küresel enerji AR-GE harcamalarında en büyük paya sahip.Çinli şirketlerin payı, 2015’te yüzde 16 iken, 2025’te yüzde 38’e yükseldi. Bu oran, ülkedeki şirketleri birinci sıraya taşırken, Avrupalı firmalar ise yüzde 27 ile ikinci sıraya düşmüş oldu.Çin, kamu ve özel sektör arasındaki sınırların belirsiz olduğu bir ülke olarak öne çıkarken, bu durum enerji ile ilgili inovasyonlarda kamu ve özel AR-GE harcamalarının uyum içinde yürümesini sağladı. Bu sayede de temiz enerji üretim zincirlerinde rekabet avantajı elde edildi.2015’te ABD ve Avrupa merkezli otomotiv ve petrol-gaz şirketleri, AR-GE bütçesi en yüksek 20 şirketin çoğunluğunu oluşturuyorlardı. O dönemde Çin Devlet Elektrik Şebekesi (State Grid) ve PetroChina istisna konumundaydı.2024’te istisnalar başladı. Çinli saf batarya üreticisi CATL, elektrikli araç üreticisi BYD ve Tesla 20 şirketlik listeye girmeyi başardı. Denso, Schneider Electric ve Robert Bosch gibi elektrifikasyon için ekipman tedarik eden şirketler de sonradan listeye dahil oldu.Bu durumda ilk 20’de kalan petrol ve gaz şirketleri yalnızca Petrochina, Sinopec ve Saudi Aramco oldu.