Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, nadir toprak elementlerini çıkarma, eritme, ayırma işlemleri, mıknatıs malzemelerinin imalatı ile nadir toprak elementlerinin ikincil kaynak olarak kullanımı ve geri dönüşümüyle bağlantılı teknolojilerin ihracatına kısıtlama getirildi.
Nadir toprak elementlerinin işlendiği tesislerde montaj hatlarının kurulması, tamir, hata giderme, bakım ve güncelleme işlemlerine ilişkin teknolojilerin transferi de kontrol kapsamına alındı.
Ayrıca, Çin'de üretilen nadir toprak elementlerini ihraç eden yabancı şirketlerin, sivil ve askeri ikili kullanıma sahip ürünlerin ihracatı için Ticaret Bakanlığından lisans alması zorunlu tutuldu.
Açıklamada söz konusu kısıtlamaların, duyuru tarihinden itibaren yürürlüğe girdiği belirtildi.
Öte yandan yurt dışında üretilen fakat Çin'den ithal edilen ürünleri ve teknolojileri kullanan üreticilerin aynı kısıtlamalara tabi tutulacağı, söz konusu kısıtlamaların bu şirketler için 1 Aralık'tan itibaren yürürlüğe gireceği belirtildi.
Bakanlık, yaptığı açıklamada, karara gerekçe olarak, nadir toprak elementlerinin askeri ve sivil kullanıma sahip ürün niteliği taşıdığını ve kontrolünün de normal olduğuna dikkati çekti.
Bazı yabancı kuruluşların ve bireylerin Çin'den ham veya işlenmiş halde nadir toprak elementleri edinerek bunları askeri operasyonlar gibi hassas alanlarda doğrudan veya dolaylı olarak kullanan kuruluşlara ve bireylere transfer ettiğinin aktarıldığı açıklamada, bunun Çin'in ulusal güvenliği ve çıkarlarına zarar verdiği veya potansiyel tehdit oluşturduğu kaydedildi.
Çin'de istihbarattan sorumlu Devlet Güvenliği Bakanlığı, 27 Eylül'de, yabancı ülkelerin ihracat kontrolü uygulanan bazı kritik mineralleri ülkeden kaçırmaya yönelik girişimleri olduğu uyarısında bulunmuştu.
Açıklamada bazı yabancı gizli servislerin, Çin'deki suç şebekeleriyle iş birliği yaptığı iddia edilen iki antimon kaçakçılığı vakasına ilişkin detaylar paylaşılmıştı.
Kararın, ABD ile Çin arasında devam eden tarife müzakerelerinin sürdüğü ve iki ülke liderlerinin bu ayın sonunda Güney Kore'de düzenlenecek Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi kapsamında yüz yüze görüşmeye hazırlandığı bir dönemde alınması dikkati çekti.
Çin, ABD'nin çip sektörü başta olmak üzere teknoloji alanında uyguladığı kısıtlamalara karşılık, küresel arzın büyük bölümünü karşıladığı nadir toprak elementlerine daha önce de kısıtlama ve kontroller getirmişti.
ABD'nin önceki Başkanı Joe Biden'ın Aralık 2024'te çip sektörüne getirdiği ihracat kısıtlamalarına galyum, germanyum ve antimon ihracatını kısıtlayarak karşılık veren Çin, yeniden göreve gelen Başkan Donald Trump'ın şubat ayındaki ilk tarife artışına karşılık ise tungsten, tellür, bizmut, molibden ve indiyum ihracatına kontrol getirmişti.
Pekin yönetimi, Trump'ın nisanda duyurduğu "karşılıklı tarifeler" kapsamındaki tarife artışına karşı samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki nadir toprak elementini ihracat kontrol listesine almıştı.
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumunun (USGS) verilerine göre 2024'te dünya genelinde nadir toprak elementi üretimi 390 bin tona ulaşırken bunun 270 bin tonu Çin'de üretilmişti.
Dünyada 17 grup nadir toprak elementinin yaklaşık yüzde 69'unu üreten Çin, ABD'nin teknoloji kısıtlamaları ve tarife hamlelerine, bu alandaki ihracat kontrolleriyle karşılık vererek küresel pazardaki hakimiyetini ekonomik koza çevirme niyetini ortaya koyuyor.
