Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından tasarruf finansman şirketlerinin likidite yeterlilik oranının hesaplanmasına ilişkin tebliğ Resmi Gazete'de yayımlandı.
Tebliğin amacı "tasarruf finansman şirketlerinin nakit girişlerinin nakit çıkışlarını karşılayabilecek şekilde asgari likidite düzeyini sağlamalarına ve sürdürmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek" olarak belirtildi.
Şirketlerin likidite düzeyi likidite yeterlilik oranıyla ölçülmekte. Bu oran, şirketlerin nakit girişlerinin nakit çıkışlarına oranı anlamına gelmekte.
1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek bu düzenlemeyle günlük olarak hesaplanan likidite yeterlilik oranının haftalık basit aritmetik ortalaması yüzde 100'den az olamaz.
Yeni tebliğe göre şirketler, likidite oranlarını haftalık bazda BDDK'ya raporlayacak. Oranların 6 hafta üst üste yüzde 200'ün altına düşmesi halinde bu durum nedenleriyle birlikte BDDK'ya bildirilecek.
Herhangi bir haftada yüzde 120'nin altına düşmesi halinde ise bu durumun nedenleri ve alınması gereken önlemler BDDK'ya bildirilecek.
BDDK'ya göre, likidite yeterlilik oranında oluşan uyumsuzluğun takip eden iki hafta içinde giderilmesi zorunlu olacak. Ayrıca, bir takvim yılı içerisinde likidite yeterlilik oranı, giderilen uyumsuzluk dâhil altı defadan fazla uyumsuzluk gösteremez.
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, tasarruf finansman şirketlerinin nakit girişlerinin nakit çıkışlarını karşılayabilecek şekilde asgari likidite düzeyini sağlamalarına ve sürdürmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununun 15 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına ve 7/4/2021 tarihli ve 31447 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 28 inci maddesinin sekizinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Banka: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları, b) Kanun: 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununu,
c) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu, ç) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
d) Müşteri: Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan müşteriyi, e) Organizasyon ücreti: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan organizasyon ücretini,
f) Sözleşme: Kanunun 39/A maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan tasarruf finansman sözleşmesini, g) Şirket: Tasarruf finansman şirketini,
ğ) Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS): Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından Türkiye Muhasebe Standardı, Türkiye Finansal Raporlama Standardı, Türkiye Muhasebe Standardı Yorum ve Türkiye Finansal Raporlama Standardı Yorum adlarıyla yayımlanan standartları, h) Yönetmelik: 7/4/2021 tarihli ve 31447 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliği,
ifade eder.
Likidite Düzeyinin Ölçülmesi ve Likidite Yeterlilik Oranı
Likidite düzeyinin likidite yeterlilik oranı hesaplanması suretiyle ölçülmesi
MADDE 4- (1) Şirketlerin likidite düzeyi, likidite yeterlilik oranının hesaplanması suretiyle ölçülür.
(2) Likidite yeterlilik oranı, nakit girişinin nakit çıkışına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
(3) Günlük olarak hesaplanan likidite yeterlilik oranının haftalık basit aritmetik ortalaması yüzde yüzden az olamaz.
(4) Kurul, şirket bazında daha ihtiyatlı oranlar belirlemeye yetkilidir.
Nakit girişi hesaplaması ve dahil edilecek işlem ve varlıklar
MADDE 5- (1) Nakit girişleri, otuz gün içerisinde gerçekleşmesi beklenen nakit girişlerine Kurulca belirlenen bildirim cetvelinde belirtilen ilgili dikkate alma oranları uygulanmak suretiyle likidite yeterlilik oranı hesaplamasına dahil edilir. Vadesine otuz gün ya da daha kısa süre kalan gelirlere ilişkin nakit girişleri ilgili oldukları işlem ve varlıklar üzerinden dikkate alınır.
(2) Vadesiz veya vadesi belli olmayan alacakların otuz gün ya da daha kısa süre içerisinde tahsil edilmesi beklenen asgari anapara, komisyon, temettü ya da kâr payı ile vade unsuru olmayan kalemlerin stok değerlerine Kurulca belirlenen bildirim cetvelinde yer alan ilgili dikkate alma oranları uygulandıktan sonraki tutar nakit girişi olarak kabul edilir. Vadesine otuz günden fazla süre bulunan ancak şirketin her an veya otuz günden az bir sürede isteme veya satma hakkı bulunan ve bu sebeple otuz gün içerisinde nakit girişi yaratacak alacaklar nakit girişi hesaplamasına dahil edilir.
(3) Nakit giriş tarihi belirlenirken sözleşmede yer alan en son ödeme tarihi dikkate alınır.
(4) Kasa ve efektif deposu, 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında kurulan varlık kiralama şirketince ihraç edilen kira sertifikaları, diğer kira sertifikaları, katılım esasına uygun yatırım fonları, fiziki altın, Borsa İstanbul A.Ş. Pay Piyasası bünyesinde işlem gören altına dayalı darphane sertifikaları, katılım esasına uygun faaliyet gösteren bankalardan alacaklar, müşterilerle yapılan sözleşmeler kapsamında alınacak finansman alacakları, tasarruf girişleri ve organizasyon ücretleri tahsilatları nakit girişi olarak dikkate alınır.
(5) Nakit girişi hesaplamasına dahil edilecek işlem ve varlıklar izlendikleri hesaba bakılmaksızın TFRS uyarınca bulunacak gerçeğe uygun değerleri üzerinden dikkate alınır.
Nakit girişi hesaplamasına katılmayan işlem ve varlıklar
MADDE 6- (1) Aşağıda yer alan işlem ve varlıklar üzerinden nakit girişi hesaplanmaz:
a) 24/12/2013 tarihli ve 28861 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketlerinin Muhasebe Uygulamaları ile Finansal Tabloları Hakkında Yönetmelik uyarınca Tasfiye Olunacak Alacaklar veya Zarar Niteliğindeki Alacaklar olarak sınıflandırılan veya otuz gün içerisinde temerrüde düşmesi beklenen alacaklar.
b) Ödenmesi doksan günden fazla geciken veya bu süre geçmese dahi ödenmesi beklenmeyen tasarruf ödemeleri.
c) Şarta bağlı olan işlemler.
Nakit çıkışı hesaplaması ve dahil edilecek işlem ve yükümlülükler
MADDE 7- (1) Nakit çıkışları, şirket yükümlülükleri nedeniyle otuz gün içinde gerçekleşmesi beklenen nakit çıkışlarına Kurulca belirlenen bildirim cetvelinde belirtilen ilgili dikkate alma oranları uygulanması suretiyle likidite yeterlilik oranı hesaplamasına dahil edilir. Otuz gün içinde gerçekleşmesi beklenen gider ödemelerine ilişkin nakit çıkışları ilgili oldukları işlem ve yükümlülük üzerinden dikkate alınır.
(2) Vadesine otuz günden fazla süre bulunan ancak şirketin her an veya otuz günden az bir sürede ödeme yükümlülüğü bulunan ve bu sebeple otuz gün içerisinde nakit çıkışı yaratacak yükümlülükler nakit çıkışı hesaplamasına dahil edilir.
(3) Nakit çıkış tarihi belirlenirken yapılan sözleşme gereği şirketin ihtiyarında olmayan ödemeler için ödeme yapılma ihtimali olan en erken gün dikkate alınır.
(4) Müşterilerle yapılan sözleşmeler kapsamında ödenecek tahsisatlar, sözleşmeden cayma veya sözleşmeyi fesih sonucunda müşteriye iade edilecek tasarruf tutarları, henüz sözleşmeden cayma veya sözleşmenin feshi talep edilmemiş ancak davranışsal olarak cayma veya fesih hakkını kullanması beklenen müşterilere iade edilebilecek ilave tasarruf tutarları, sözleşmeden cayma sonucunda müşteriye iade edilecek organizasyon ücretleri, Kanunun 39/A maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen süre geçmemiş olan ancak davranışsal olarak cayma hakkını kullanması beklenen müşterilere iade edilebilecek ilave organizasyon ücretleri, müşteriler dışındaki gerçek/tüzel kişilere yapılacak borç ödemeleri, ortaklara yapılacak temettü ödemeleri, cayılamaz veya şarta bağlı olarak cayılabilir veya herhangi bir şarta bağlı olmaksızın cayılabilir bilanço dışı borçlar likidite yeterlilik oranı hesaplamasında nakit çıkışı olarak dikkate alınır.
(5) Nakit çıkışı hesaplamasına dahil edilecek işlem ve yükümlülükler izlendikleri hesaba bakılmaksızın TFRS uyarınca bulunacak gerçeğe uygun değerleri üzerinden dikkate alınır.
Nakit çıkışı hesaplamasına katılmayan işlem ve yükümlülükler
MADDE 8- (1) İşletme giderleri, personele yapılan ödemeler, amortisman giderleri, şirketin asıl faaliyet konusuyla ilişkilendirilemeyecek vergi, resim, harç ödemeleri ve karşılıklar dahil TFRS uyarınca finansal borç olarak sınıflandırılmayan yükümlülüklerden kaynaklanan nakit çıkışları likidite yeterlilik oranı hesaplamasında nakit çıkışı olarak dikkate alınmaz.
Çeşitli ve Son Hükümler
Likidite yeterlilik oranına ilişkin raporlama
MADDE 9- (1) Haftalık bazda raporlanacak likidite yeterlilik oranına ilişkin bildirim cetveli Kurumca belirlenecek sürelerde Kuruma gönderilir.
(2) Haftalık bazda raporlanacak likidite yeterlilik oranının altı defa üst üste yüzde iki yüzün altına düşmesi halinde bu durum nedenleriyle birlikte Kuruma ivedilikle bildirilir.
(3) Haftalık bazda raporlanacak likidite yeterlilik oranının yüzde yüz yirminin altına düşmesi halinde bu durumun nedenleri ve alınması planlanan önlemler Kuruma ivedilikle bildirilir.
(4) Kurum tarafından aksi bildirilmedikçe şirketlerin ikinci ve üçüncü fıkralardaki bildirim yükümlülükleri devam eder.
Oransal sınırlara uyumsuzluk
MADDE 10- (1) Likidite yeterlilik oranının 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen orandan düşük olması veya düşük olmasının beklenmesi halinde nedenlerinin ve 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilenlerden farklı ilave alınması planlanan önlemlerin Kuruma ivedilikle bildirilmesi zorunludur.
(2) Likidite yeterlilik oranında oluşan uyumsuzluğun takip eden iki hafta içinde giderilmesi zorunludur. Bir takvim yılı içerisinde likidite yeterlilik oranı, giderilen uyumsuzluk dâhil altı defadan fazla uyumsuzluk gösteremez.
(3) İkinci fıkraya aykırılık halinde, Kanunun 44 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında aykırılık oluşturan tutar olarak nakit çıkışının nakit girişini aşan kısmı dikkate alınır.
Yürürlük
MADDE 11- (1) Bu Tebliğ 1/1/2026 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.
