Avrupa Sanayisinin Çıkmazı: Ucuz Gaz Bile Neden Çözüm Değil?
Avrupa sanayisi, son dönemdeki doğalgaz fiyat düşüşlerine rağmen derinleşen bir krizle boğuşuyor. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası yükselen enerji maliyetlerinin tetiklediği bu sorunlar, ABD ve Çin'den gelen yoğun rekabet, artan emisyon düzenlemeleri ve yatırım eksikliği gibi yapısal engellerle birleşerek kıtanın rekabet gücünü zayıflatıyor. Fabrikalar kapanmaya devam ederken, ucuz enerji tek başına çözüm olmaktan uzak.
Fatma Demir
•
Yıllardır süren yüksek maliyetler, Avrupa'nın sanayi çekirdeğinin bazı kısımlarını boşaltmış durumda ve 2020'den bu yana mevsimsel bazda en düşük doğalgaz fiyatları bile kapalı fabrikaları yeniden açmaya yetmiyor. Kıtanın yaşam savaşı veren işletmeleri, sadece ucuz enerjinin çözemeyeceği birçok yeni sorunla mücadele ediyor.
Boston Consulting Group'un büyüme merkez direktörü Raoul Ruparel "Eğer üretimi daha düşük maliyetli başka bir yere hareket ettirmeye karar verdiyseniz, enerji fiyatlarında kısa vadeli değişiklikler nedeniyle otomatik olarak hemen geri dönmezsiniz. Özellikle Avrupa'nın rekabet gücü konusunda daha geniş kapsamlı yapısal zorlukları varken" dedi.
ABD ve Çin'den gelen rekabet yoğunlaşırken, ABD Başkanı Donald Trump'ın yeni gümrük vergileri, Porsche 911'lerden alüminyuma kadar çeşitli ürünlerde Avrupa'nın ihracat avantajını daha da zayıflattı. Düşük enerji maliyetlerinden en çok fayda sağlayan çelik ve kimyasallar gibi ağır sanayiler, ürünleri için küresel fazla ve yurt içi artan emisyon düzenlemelerle karşı karşıya. JPMorgan Chase CEO'su Jamie Dimon'a göre Avrupa'nın yatırım ve inovasyon konusunda hala gerçek sorunları var.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi ve sonrasında Avrupa'ya çoğu Rus boru hatları tedarikinin durdurulması gösterge gaz fiyatını 2021'in başındaki megawaat-saat başına 20 eurodan (23 dolar) 2022'de 345 euroya kadar çıkardı. Maliyetin yükselmesi bölgeyi küresel çapta rekabetçi olmayan konuma getirdi ve sanayileri yeniden tedarik zincirini kurmaya ve işletmeleri ayakta tutmak için operasyonları ayarlamaya zorladı.
Kimya sektöründeki önde gelen üretici BASF Eylül 2024'te Almanya'daki bazı birimleri kapattı ve Çin'deki yatırımlarını artırdı. Temmuz ayında Dow Inc. gelecek yıl Avrupa tesislerindeki en fazla enerji yoğunluklu tesisini üçünü kapatacağını açıkladı. Gaz fiyatlarının son zamanlarda düşmesine rağmen, şirket yapısal zorlukların o zamandan beri devam ettiğini ve yoğunlaştığını belirtti. Sadece geçen hafta, Thyssenkrupp Electrical Steel GmbH Almanya ve Fransa'daki iki tesisini geçici kapatacağını, sonrasında sadece yarım kapasiteye döneceğini açıkladı.
Gaz fiyatlarında düşüşten sonra bile Almanya'nın kimya tesisleri 2025'te şimdiye kadar sadece yüzde 70 kapasiteyle çalıştı. Bu 20 yılın en düşük seviyesi. Sanayi sitesini işleten InfraServ Gendorf'un sözcüsü Tilo Rosenberger-Süß imalatçıların hala ABD'deki rakiplerinden üç kat daha fazla ödeme yaptığını belirtti ve ayrıca ilave karbon izinleri maliyetleri ile karşı karşıya olduklarını dile getirdi. Rosenberger-Süß "Önemli olan zaman içindeki fiyat eğilimi değil, diğer bölgelerle karşılaştırmadır" dedi.
Kıta sanayisinin ticaret birliğini temsil eden BusinessEurope Genel Direktörü Markus Beyrer "ABD ve Çin ile enerji fiyat farklılıkları önemli olmaya devam ediyor ve şirketlerin Avrupa'da yatırım kararları için önemli faktör" dedi.
Morgan Stanley emtia stratejisti Martijn Rats ise "Doğalgaz fiyatları düştü ve bu zamanla pozitif olmalı. Eğer büyük bir gaz tüketen sanayiyseniz tesislerinizi yine de başka bir yere kurmayı tercih edebilirsiniz, çünkü Avrupa'nın rekabet gücü önemli ölçüde artmadı” diye konuştu.
