Türkiye'de milyonlarca çalışanın dikkat kesildiği asgari ücret sürecinde son toplantı için komisyon buluştu.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun üçüncü ve son toplantısı için işçi kesimi dışındaki taraflar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde saat 18:00'de bir araya geldi.
Komisyon ilk toplantısını 12 Aralık'ta gerçekleştirmişti. Çalışma Genel Müdürü Oğuz Tuncay'ın Başkanlık ettiği Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun 1,5 saat sürmüştü.
İşçi kesimini temsil eden Türk-İş temsilcilerinin yer almadığı toplantıya, hükümet temsilcileri ile işveren tarafını temsil eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsilcileri katılmıştı.
Türk-İş Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar, toplantı öncesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na gelerek Bakan Vedat Işıkhan ile ön görüşme gerçekleştirmişti.
Türk-İş toplantı öncesi yazılı açıklamada bulunarak şu ifadeleri kullanmıştı: "Türk-İş, 24 Aralık 2024 tarihinde aldığı kararla; Komisyon gerçek anlamda adil ve demokratik bir yapıya kavuşturulana kadar komisyon çalışmalarına katılmayacağını kamuoyu ile paylaşmıştır. 24 Aralık 2024 tarihinden buyana geçen yaklaşık bir yıllık sürede Komisyonun yapısı ve işleyişine ilişkin hiçbir iyileştirme yapılmamıştır. Bu nedenle Türk-İş, almış olduğu kararın arkasındadır ve 2026 yılı Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarına katılmayacaktır."
İkinci toplantı ise 18 Aralık Perşembe günü gerçekleşmişti. Türk-İş temsilcilerinin katılmadığı toplantıda, hükümet temsilcileri ile işveren tarafını temsil eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsilcileri yer almıştı
Yaklaşık 1,5 saat süren toplantıda, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ile TÜİK temsilcileri, ekonomik veri ve raporları komisyonla paylaşmıştı.
Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın toplantı öncesi ziyaret ettiği Türk-İş ve Hak-İş'ten kendisine iletilen veriler ve talepler de toplantıda ele alınmıştı.
TİSK 29. Olağan Genel Kurulu'nda açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını yapacak. Komisyonda işverenleri temsilen yer alan TİSK'ten ellerini taşın altına koymalarını bekliyorum" demişti.
Erdoğan, "Kefenin cebi yok. Dar-ı dünyadan dar-ı bekaya mal mülk değil, adalet, hakkaniyet, dürüstlük üzerine hayır duaları götüreceğiz" ifadelerini kullanmıştı.
2026 asgari ücretine yönelik süreç işçi kesiminin masada yer almama kararı etrafındaki tartışmalarla başlamıştı.
Türk-İş'in geçen yıl asgari ücretin yüzde 30 artışla 2025 yılı için net 22 bin 104 lira olarak belirlenmesine tepki göstermesinin ardından komisyonun yapısıyla ilgili tartışmalar başlamıştı.
Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, düzenlediği basın toplantısıyla 2025 yılı için geçerli olan asgari ücreti sert bir dille eleştirmesinin ardından, "Adil olmayan bir komisyonda maalesef 50 sene durduk. Bu saatten sonra adil bir düzenleme yapılmadığı müddetçe bir daha biz Türk-İş olarak Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na katılmayacağız" ifadelerini kullanmıştı.
Eleştiriye Hak-İş de destek vermiş, Hak-İş Başkanı Mahmut Arslan, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun çoğulcu ve katılımcı olmadığını dile getirerek, TÜİK'in sepetindeki mal-hizmet oranlarıyla asgari ücretlinin gerçek ihtiyaçlarının örtüşmediğini söylemişti.
Arslan, komisyonda sadece işçi ve işveren temsilcilerinin yer almasını, hükümetin ise düzenleyici rol üstlenmesi gerektiğini belirtmişti.
Aralık ayı başında Türk-İş'i ziyaret eden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan komisyondaki hükümet temsilcisi sayısının beşten bire düşürülmesini önermişti.
Türk-İş, komisyondan hükümet temsilcilerinin çıkartılmasını, tarafsız bir kişinin başkan olmasını istiyordu.
Hak-İş ise komisyonun yedi işçi, yedi işveren temsilcisi ve bir tarafsız başkan olmak üzere 15 kişiden oluşmasını, işçi temsilcilerinin Türk-İş, Hak-İş ve DİSK tarafından işçi sayılarına göre belirlenmesini öneriyordu.
Asgari ücret taleplerine ilişkin olarak ilk açıklama DİSK'ten geldi. Asgari ücret taleplerini ve raporu bir basın toplantısıyla açıklayan DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, iki kişinin çalıştığı bir hanede, yoksulluk sınırı kadar ücret alınması gerektiğini belirtirken, asgari ücretin de buna göre belirlenmesi gerektiğini söyledi. Bu miktar da yaklaşık 45 bin liraya tekabül ediyordu.
Çerkezoğlu, "2025’e zaten resmî enflasyona göre 15 puan alacaklı giren asgari ücret başta olmak üzere tüm ücretler yıl boyunca eridi. Hükûmet, yüksek enflasyona rağmen yıl boyunca asgari ücreti artırmadı. Bugün bir ailede anne, baba ve iki çocuk çalışsa bile ailenin geliri yoksulluk sınırının altında kalıyor. Açlık sınırı 30 bin liraya dayandı, yoksulluk sınırı 90 bin lirayı çoktan aştı" diye konuşmuştu.
"Enflasyon tek haneli rakamlara düşene kadar asgari ücret yılda en az iki kez güncellenmelidir," ifadelerini kullanan Çerkezoğlu, ayrıca "hedeflenen enflasyon kadar ücret artışı" dayatmasının kabul edilemez olduğunu söyledi.
CHP lideri Özel, yoksulluk sınırının 97 bin, açlık sınırının 30 bin liraya çıktığını belirterek, asgari ücretin en az 39 bin lira olması gerektiğini söyledi. Asgari ücretin milyonlarca kişi için "temel ücret" hâline geldiğini vurgulayan Özel, "Hak edilen maaş en az 39; bunun altında yokuz," dedi.
Diğer partilerin talepleri ise şöyle sıralanmıştı: DEM 46 bin, Yeniden Refah Partisi 45 bin, DEVA 33 bin ve Gelecek Partisi 35 bin lira.
HSBC, 2026 Türkiye raporunda, enflasyonun gelecek yıl sonunda yüzde 20 civarına gerileyebileceğini, büyümenin yüzde 3,5 ve politika faizinin de yüzde 25,5 seviyesinde olabileceğini öngörürken bu varsayımlar doğrultusunda asgari ücrete yüzde 20 civarında bir zam yapılabileceğini ifade etmişti.
JPMorgan ise yayımladığı raporda asgari ücret için yüzde 25'lik bir artış öngördü.
HT yayınına katılan Amundi Gelişen Piyasalar Kıdemli Fon Yöneticisi Hakan Aksoy, yüzde 25'in altında bir asgari ücret öngördüklerini belirtmişti.
Morgan Stanley, asgari ücretteki artışın enflasyon üzerindeki potansiyel etkisine dair uyarıda bulunurken "2026 için yüzde 20-25 varsayımımızdan daha güçlü bir asgari ücret artışı, daha yavaş bir temel dezenflasyon eğilimine ve 2026 sonunda daha yüksek bir politika faizine yol açabilir" ifadelerini kullanmıştı.
HT'nin sorularını yanıtlayan Deutsche Bank CEEMEA Direktörü Chiristian Wietoska da asgari ücret artışını da yüzde 25 öngördüklerini söylemişti.
ILO verilerine göre 186 ILO üyesi ülkenin yüzde 90’ında yasalar veya toplu iş sözleşmeleriyle uygulanan bir asgari ücret sistemi söz konusu.
Örneğin, Almanya'da işverenlerden üç, sendikalardan üç ve bağımsız bir başkandan oluşan bir Asgari Ücret Komisyonu tarafından belirleniyor. Komisyonun önerisi federal hükümet tarafından onaylanarak yasalaşıyor. Komisyonda oyların eşitliği hâlinde bağımsız başkanın oyu belirleyici ve başkan taraflarca mutabakatla seçiliyor.
Fransa'da 1950 yılından bu yana ulusal asgari ücret uygulanıyor. Fransa’da "çifte artış" mekanizması var: Birincisi, tüketici fiyat endeksine (TÜFE) dayalı otomatik endeksleme; ikincisi ise hükümetin inisiyatifiyle yapılan ek artış (coup de pouce). Asgari ücret, geçmiş TÜFE'ye endeksleniyor.
Türkiye’de asgari ücret üç taraflı bir mekanizma olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Komisyonda beş hükümet, beş işveren ve beş işçi temsilcisi yer alıyor.
İşçi ve işveren temsilcileri en çok üyeye sahip üst işçi ve işveren örgütleri tarafından (işçi temsilcilerini Türk-İş ve işveren temsilcilerini ise TİSK) saptanıyor.
Asgari Ücret Yönetmeliği’ne göre Komisyon en az 10 üyenin katılımı ile toplanabiliyor ve kararlarını oy çokluğu ile alabiliyor. Komisyona Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından görevlendirilen hükümet temsilcisi başkanlık ediyor. Oyların eşitliği hâlinde başkanın oyu iki oy sayılıyor. Bu sisteme göre Komisyon fiilen sadece Hükûmet temsilcilerinin oyuyla karar alabiliyor.
Türkiye'de Asgari Ücret Komisyonu, Cumhurbaşkanlığı sistemiyle İş Kanunu kapsamından çıkarılarak Cumhurbaşkanlığına bağlandı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu 10 Temmuz 2018’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CBK) ile İş Kanunu kapsamından çıkarılarak Cumhurbaşkanlığı teşkilat yapısı içine alındı. 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 522. maddesinin (f) bendi ile Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Cumhurbaşkanlığı teşkilat yapısı içindeki idari kurul, konsey ve komisyonlar arasına alındı.
Komisyonun bileşimi şöyle düzenlenmiş durumda: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Türkiye İstatistik Kurumu temsilcisi, Hazine ve Maliye Bakanlığı temsilcisi, Ticaret Bakanlığı temsilcisi ile bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşundan değişik iş kolları için seçecekleri beş, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşundan değişik iş kolları için seçeceği beş temsilciden kurulur. Asgari Ücret Tespit Komisyonu en az on üyesinin katılmasıyla toplanır. Kurul, üye oylarının çoğunluğu ile karar veriyor. Oyların eşitliği hâlinde, Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılıyor.
Yorumlar yükleniyor...
23.12.2025
