2025 Bitkisel Üretim Kayıpları: Gıda Enflasyonu ve Ekonomiye Yansımaları
Türkiye'nin 2025 yılı bitkisel üretim istatistikleri, zirai don ve kuraklığın yol açtığı ciddi kayıpları gözler önüne serdi. Tahıllar, baklagiller ve meyvelerdeki keskin düşüşler, gıda enflasyonu üzerinde baskıyı artırırken, ülkenin gıda güvenliği ve tarım sektörü için önemli riskler taşıyor. Uzmanlar, bu durumun tüketici fiyatlarına yansımaları ve ithalat ihtiyacını artırma potansiyeli konusunda uyarıyor.
Selin Öztürk
•
TÜİK, 2025 yılına ilişkin bitkisel üretim istatistiklerini yayınladı.
Türkiye'nin bu yıl zirai don ve kuraklık başta olmak üzere yaşadığı afetler sonucu bitkisel üretiminde ciddi kayıplar yaşandı.
TÜİK verilerine göre, üretim miktarları, 2025 yılında bir önceki yıla göre tarla ürünleri olan tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde (yem bitkileri hariç) yüzde 9,0, sebzelerde yüzde 0,9, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 30,9 oranında azaldı. Böylece, yaklaşık üretim miktarları tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 68,1 milyon ton, sebzelerde 33,3 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise 19,6 milyon ton olarak gerçekleşti.
Tahıl ürünleri üretim miktarları 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 12,3 azalarak yaklaşık 34,2 milyon ton olarak gerçekleşti.
Bir önceki yıla göre, buğday üretimi yüzde 13,7 azalarak 17,9 milyon ton, arpa üretimi yüzde 25,9 azalarak 6 milyon ton, çavdar üretimi yüzde 20,9 azalarak yaklaşık 203 bin ton, yulaf üretimi yüzde 26,3 azalarak yaklaşık 288 bin ton, mısır üretimi ise yüzde 4,9 artarak 8,5 milyon ton oldu.
Kuru baklagiller grubunda nohut üretimi yüzde 28,2 gerilerken, kuru fasulye üretimi yüzde 11,4 düştü. Yeşil ve kırmızı mercimek üretimleri ise sırasıyla yüzde 58,1 ve 38,3 geriledi. Böylece nohut, kuru fasulye ve kırmızı mercimek üretimi sırasıyla yaklaşık 413 bin ton, 247 bin ton ve 250 bin ton oldu. Yumru bitkilerden patates ise bir önceki yıla göre yüzde 7,2 azalarak 6,4 milyon ton üretildi.
Yağlı tohumlardan soya üretimi yüzde 17,4 azalarak yaklaşık 149 bin ton, ayçiçeği üretimi ise yüzde 11,8 azalışla yaklaşık 1,9 milyon ton oldu.
Şeker pancarı üretimi yüzde 2,0 azalarak yaklaşık 22 milyon ton olarak gerçekleşti.
Sebze ürünleri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,9 azalarak yaklaşık 33,3 milyon ton olarak gerçekleşti.
Sebzeler grubu ürünlerinden karpuzda yüzde 6,7, kuru soğanda yüzde 9,8, sivri biberde yüzde 1,8 oranında üretim artışı; domateste yüzde 7,6, salçalık kapya biberde yüzde 4,7, hıyarda yüzde 2,0 oranında üretim azalışı oldu.
Meyveler, içecek ve baharat bitkileri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 30,9 azalarak yaklaşık 19,6 milyon ton oldu.
Meyveler grubunda, bir önceki yıla göre elmada yüzde 48,3, çilekte yüzde 1,9, şeftalide yüzde 46,1, nektarinde yüzde 44,1, kirazda yüzde 70,6, üzümde yüzde 27,5, narda yüzde 10,2 üretim azalışı oldu.
Turunçgil meyvelerinden mandalinada üretimde yüzde 5,8'lik artış oldu; portakalda yüzde 17,5, limonda yüzde 34,4 üretim azalışı görüldü. Sert kabuklu meyvelerden fındıkta yüzde 38,5, cevizde yüzde 38,2, Antep fıstığında yüzde 61,5 üretim azalışı oldu.
Muz üretiminde yüzde 1,2, zeytin üretiminde yüzde 34,7 azalış gerçekleşti.
Süs bitkileri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 1,4 oranında azaldı.
Süs bitkileri üretimi içinde kesme çiçeklerin yüzde 66,4, diğer süs bitkilerinin ise yüzde 33,6'lık bir paya sahip olduğu görüldü.
Bir önceki yıla göre kesme çiçek üretiminde yüzde 5,8 oranında azalış, diğer süs bitkileri üretiminde ise yüzde 8,7 oranında artış gerçekleşti.
